Kansspelen in Nederland

Geschiedenis kansspelen Nederland

Het begon ooit met het bikkelspel bij de oude Grieken. Kootbeentjes uit de hiel van een schapenpoot dienden als voorloper van de  huidige dobbelsteen. Daarna ontstonden er nog veel meer spelen waar het toeval bepalend was. Mensen waar ook ter wereld speelden en spelen soms nog steeds illegaal om spannende momenten te scheppen in hun soms wat rustige leven.

Ook in Nederland wordt er al honderden jaren gegokt en niet altijd met vergunning van de overheid. In de vijftiende eeuw ontstonden in Nederland de eerste loterijen in de vorm van loterij-ondernemingen. Deze haalden vaak geld bijeen voor een eenmalige investering zoals de bouw van een weeshuis of een kerk.

In 1726 werd de voorloper van de huidige Staatsloterij, de Generaliteitsloterij, opgericht. Toen nog een loterij voor de elite, een lot kostte namelijk 1.000 gulden vergelijkbaar met meer dan 10.000 euro nu. Ruim zestig jaar later konden ook gewone burgers deelnemen aan de loterij door de goedkopere klasseloten of een deel van een lot te kopen. Nederland had hiermee de eerste officiële loterij-organisatie in Europa.

Ruim honderd jaar laten ontstonden in Duitsland in de badplaatsen Baden Baden en Homburg de eerste casino’s waar meestal welgestelde bezoekers deelnamen aan tafelspelen zoals roulette. In 1863 werd het casino in Monte Carlo geopend.

In 1890 werden in de VS de eerste speelautomaten ontwikkeld zoals we die nu kennen. Dertig jaar later verschenen de eerste speelautomaten in de horeca in Nederland die echter door de overheid al snel verboden werden.

Een eerste poging om in 1861 een casino of speelzaal in Scheveningen op te richten liep eveneens stuk op weigering van de overheid vanwege strijd met het Wetboek van Strafrecht. In 1930 probeerden enkele ondernemers het opnieuw maar nu met het Straperlo spel waarbij het mogelijk zou zijn de uitkomst te berekenen van het roulette-achtige spel en er geen sprake zou zijn van een kansspel. Na politiek gemor en een rechterlijk verbod werd er alleen nog illegaal in clubverband gespeeld tot 1976 toen het eerste legale casino, van start ging in Zandvoort, het Holland Casino. Daarna kwamen er in het hele land nog dertien vestigingen bij van dit bedrijf waarvan de Staat in 2015 nog enig aandeelhouder is. Voor het jaar 2017 staat namelijk de privatisering van Holland Casino op de politieke agenda.

Races waarbij gewed kan worden op paarden, ontstonden in het oude Egypte ongeveer 5.000 jaar geleden. In Nederland vonden deze wedrennen voor het eerst plaats in de zestiende eeuw waarna er ook meer publiek op af kwam en de bookmaker zijn rol kreeg. In 1911 verbood de Nederlandse regering de totalisator zoals de organisatie van deze weddenschappen wordt genoemd. Pas in 1949 werd het onder strenge voorwaarden weer mogelijk om op paarden te wedden. In 2015 worden de weddenschappen georganiseerd door Runnerz.

Het gokken op uitslagen van voetbalwedstrijden kwam na 1950 op gang. Eerst waren er liefdadigheidsinstellingen die het officieel wilden organiseren maar de overheid en de KNVB voelden daar niets voor. In 1957 werd de eerste nationale Toto georganiseerd door de KNVB. In 1959 richtten de Nederlandse Sportfederatie en de KNVB de Nationale Sporttotalisator op, (ook wel De Lotto genoemd) die Toto organiseerde. De Lotto werd opgericht dóór de sporters en vóór de sporters waarvan ook andere liefdadigheidsinstellingen de vruchten plukten.

In West-Duitsland had men inmiddels de Lotto geïntroduceerd die de Nederlandse Toto veel omzet kostte. In 1974 werd daarom Lotto geïntroduceerd door De Lotto waarbij zes getallen in een reeks van 1 t/m 41 voorspeld moeten worden.  De Lotto voegde  later Lucky Day (1993), Krasloten (1994) en Eurojackpot (2012) aan de activiteiten toe.

De in de jaren dertig van de twintigste eeuw verboden speelautomaat keerde snel terug na een uitspraak van de Hoge Raad in 1969 dat speelautomaten die een vrij spel uitkeerden als prijs niet onder het toen geldende verbod vielen. Spelers konden in de jaren daarna hun vrije spellen laten aftikken bij de kroegbaas die deze vervolgens in klinkende munt uitbetaalde. In 1986 verbood de wetgever dit en dat zorgde ervoor dat de geld uitkerende speelautomaat evenals strenge regels en een vergunningstelsel werden geïntroduceerd. In 2002 werd na overleg tussen de branche en de overheid besloten om in de horeca de zogeheten 'veertien punten machine' te plaatsen. Door technische aanpassingen zoals verplichte pauzes wordt de speler bewust van het feit dat hij met een kansspel bezig is. In de speelautomatenhallen werd in hetzelfde jaar de meerspeler toegestaan, een speelautomaat waaraan meer spelers tegelijk kunnen spelen.

De opkomst van internet leidde ertoe dat na 1990 ook steeds meer kansspelen via internet werden aangeboden en gespeeld. Deze begonnen een dermate grote omvang te krijgen, en vanuit het buitenland door daar erkende bedrijven te worden aangeboden, dat de Nederlandse regering dit aanbod wil legaliseren zodat er controle over is en er belastingheffing kan plaatsvinden. Verwacht wordt dat in 2017 aanbieders van kansspelen via internet met een Nederlandse vergunning aan de slag kunnen.

Dat in Nederland loterijen al eeuwenlang populair zijn, bleek verder uit het feit dat na 1960 er tal van loterijen bijkwamen die over een landelijke vergunning beschikten. In 1970 werd de eerste goede-doelen-loterij opgericht: de Giroloterij en in 1978 werd dit de BankGiro Loterij. - In 1989 volgde de Nationale Postcodeloterij die eveneens goede doelen ondersteunt evenals de Sponsor Bingo Loterij. Die laatste is in 1998 overgenomen door de  eerste en heet per 2011 Vriendenloterij.

Bron: Uit de awb reeks hobby & vrije tijd: Kansspelen, Fred Klaver, 1986 e.a.

Heden en laatste ontwikkelingen

De Nederlandse Kansspelmarkt is sinds jaar en dag gesegmenteerd. Hiervoor is specifieke wetgeving ontworpen voor landbased casino’s, loterijen, speelautomaten en paardensport, waarbij geldt dat deze alleen mogen worden aangeboden op basis van een vergunning.

In 2017 zou het mogelijk moeten worden om met een vergunning tevens online kansspelen aan te bieden. Dit betekent niet alleen dat er een nieuw segment bijkomt, maar juist ook een nieuw kanaal voor de huidige aanbieders van kansspelen om hun producten aan te bieden. In de zomer van 2016 is dit wetsvoorstel Kansspelen Op Afstand (KOA) aangenomen in de Tweede Kamer; het ligt momenteel ter goedkeuring bij de Eerste Kamer.

In 2016 heeft de regering het samengaan van De Lotto en de Staatsloterij in het overleg met het parlement gebracht en er is in maart 2016 een combinatiebedrijf opgericht.  Er spelen ook nog andere ontwikkelingen op het terrein van de kansspelen.

Zo heeft de regering een wetsvoorstel in voorbereiding waarmee Holland Casino geprivatiseerd zal worden. In 2017 zal dit wetsvoorstel naar verwachting aan de Tweede Kamer worden voorgelegd.

In 2017 is eveneens voorzien dat de wet wordt gewijzigd op het gebied van het opstelplaatsenbeleid (het beleid van gemeenten inzake het opstellen van speelautomaten in de horeca).

In de wereld van speelautomaten is een toenemende consolidatie waar te nemen. Veelal van origine buitenlandse bedrijven nemen Nederlandse bedrijven over. Dat is een tred die zonder buitenlandse inbreng ook is waar te nemen op het gebied van de loterijen (fusie de Staatsloterij en De Lotto) en met de komst van grote legale internetaanbieders zal die trend zeker versterkt worden.

Daarnaast zullen naar verwachting op het gebied van de techniek de offline markt en de online markt steeds meer naar elkaar toe groeien. Niet alleen op het terrein van de techniek maar ook op het gebied van het product is een bepaalde mate van samengaan te verwachten. Het Londense Hippodrome laat bijvoorbeeld goed zien hoe kansspelen via internet en fysieke kansspelen op een locatie met elkaar geïntegreerd worden.

Ten slotte is het door ontwikkelingen op wetgevingsgebied en in de rechtspraak op termijn mogelijk dat andere partijen ook een vergunning kunnen krijgen op de kansspelmarkt voor het segment waarin zij opereren maar dat een en ander afhangt van de strikte beoordeling van de Kansspelautoriteit.